Wat doet een schooldirecteur?

De schooldirecteur is degene die leraren in staat moet stellen hun werk goed te kunnen doen, ook onder de huidige moeilijke omstandigheden. Dat houdt in dat ze leraren ondersteunen en de school zo organiseren dat zij voldoende aandacht kunnen schenken aan alle leerlingen.

De schooldirecteur:
 

• werkt aan een gedeelde visie op onderwijs, vertaalt deze in concrete doelen en staat open voor nieuwe ontwikkelingen en ideeën;
• stimuleert leraren en (onderwijs-)ondersteunend personeel zich te ontwikkelen en hun kwaliteiten en talenten in te zetten;
• creërt een professionele cultuur waardoor leraren en (onderwijs-)ondersteunend personeel elkaar kunnen vertrouwen en elkaar aanspreken op gedrag;
• zorgt ervoor dat leraren goed les kunnen geven;
• onderhoudt goede relaties met bestuurders, ouders, andere scholen, gemeenten en zorgverleners.            

De beroepsstandaard beschrijft de belangrijkste leiderschapspraktijken en kwaliteiten van leidinggevenden in het primair onderwijs:  

Wilt u als schooldirecteur in het primair onderwijs werken? Dan overweegt u een beroep met grote maatschappelijke impact. 
Schooldirecteuren in het primair onderwijs die een leidinggevende rol hebben en vallen onder de cao primair onderwijs moeten zich registreren als Registerdirecteur Onderwijs (RDO). Met een basisregistratie toont u aan dat u beschikt over de basiskwalificaties uit de beroepsstandaard voor schoolleiders in het primair onderwijs.
Bent u een ervaren leidinggevende buiten het onderwijs en wilt u basisschooldirecteur worden?
Alle informatie voor zij-instromende schooldirecteuren vindt u hier.

Lesgeven aan klassen met uiteenlopende leerniveaus en steeds vaker met een aantal leerlingen die met honger op school komen, maakt het werk van leraren moeilijker en zwaarder. De schooldirecteur staat voor de opdracht het team bij elkaar te houden en het moreel hoog. En om minder ervaren leraren te coachen. Dat is van doorslaggevend belang om de kwaliteit van het onderwijs te bewaken, zodat de leerlingen bij het verlaten van de basisschool goed voorbereid zijn om aan een vervolgopleiding te kunnen beginnen en uiteindelijk een volwaardige positie in de samenleving te verwerven. 

Een aanzienlijke hoeveelheid onderzoek wijst uit, dat schooldirecteuren cruciaal zijn voor de kwaliteit van het onderwijs. De wijze waarop zij leraren begeleiden en ondersteunen, blijkt van doorslaggevend belang voor de eindkwalificaties van de schoolverlaters. 

Met alleen goede leraren red je het niet. Zoals iedereen weet dat je behalve goede spelers voor het succes van een voetbalteam ook een goede coach nodig hebt, is ook voor de kwaliteit van een school een goede schoolleider onontbeerlijk. Iemand die het geheel overziet, zwakke plekken herkent en waar nodig werkt aan verbetering. Iemand die het team bij elkaar houdt en goede leraren weet aan te trekken. Maar een goede schooldirecteur word je niet vanzelf.

De cao stelt het verplicht dat iemand alleen dan als schooldirecteur mag worden aangesteld als hij of zij aantoonbaar voldoet aan de kwalificaties die zijn vastgelegd in het Schoolleidersregister PO (voluit primair onderwijs). Dat garandeert dat zij of hij over een omschreven basispakket kennis en kunde beschikt. 

Dit Schoolleidersregister PO legt een aantal zaken vast:

• Het Schoolleidersregister PO onderscheidt verschillende niveaus in het schoolleiderschap.
  Er is de Registerdirecteur Onderwijs niveau 1 (RDO niveau 1). Dat niveau heeft een schooldirecteur die een diploma    basisbekwaamheid heeft behaald. Basisbekwaam betekent dat je praktische kant van het schoolleiderschap beheerst. 
  Een Registerdirecteur Onderwijs niveau 2 (RDO niveau 2) heeft een diploma vakbekwaamheid. Vakbekwaam is de schooldirecteur die door verdiepende opleidingen steeds beter in staat is de basisvaardigheden toe te passen op de complexiteit van de samenleving en de consequenties daarvan voor zowel leerlingen als leraren. 
  Registerdirecteur Onderwijs master (RDO master) is iemand die een relevante masteropleiding heeft afgerond. 
  Wie nog niet aan de basiskwalificaties voldoet, maar aantoont daar op afzienbare termijn wel aan te voldoen, kan zich voorlopig laten registreren als Registerdirecteur Onderwijs in opleiding (RDO in opleiding).
  
  Wie voldoet aan de kwalificaties van niveau 1, 2 of een relevant Mastersdiploma heeft, mag zich inschrijven in het Schoolleidersregister PO. Zij of hij is dan Registerdirecteur Onderwijs.
• De duur van die registratie is niet onbeperkt. Na 5 jaar moet men zich laten herregistreren om de titel te mogen blijven voeren.
  Om voor herregistratie in aanmerking te komen, moet men aantoonbaar een aantal na- of bijscholingsactiviteiten hebben gevolgd. 
   
• Bachelor- en masteropleidingen worden geaccrediteerd door de NVAO, een onafhankelijke organisatie die accreditaties uitvoert voor het hoger onderwijs. Het overige aanbod wordt geaccrediteerd door het Schoolleidersregister PO.
  Schoolleidersopleidingen op het niveau Bachelor+ waarna schooldirecteuren aan de eisen van de basisregistratie voldoen, accrediteert het Schoolleidersregister PO op dezelfde manier als de NVAO. Overig aanbod voor de herregistratie wordt door de Commissie Accreditatie van het Schoolleidersregister PO beoordeeld op inhoud en kwaliteit.

Iedereen die geregistreerd is vind je in het openbaar register.

Ontwikkelingen die het beroep van schooldirecteur beïnvloeden worden permanent gemonitord op relevantie voor de actuele situatie van het basisonderwijs. Waar nodig worden professionaliseringsthema’s ontwikkeld of aangepast om afgestemd te blijven op maatschappelijke en technologische veranderingen die van invloed zijn op het leervermogen en de leerprestaties van de leerlingen. Daarbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan de cognitieve effecten van armoede of vereiste digitale vaardigheden voor het gebruik van sommige lesmaterialen.  

Dat permanent monitoren en bijstellen gebeurt in een samenwerking tussen schoolleiders, wetenschappers en andere deskundigen. Zo blijven praktijk en wetenschap met elkaar in balans, terwijl tunnelvisie wordt voorkomen.

• Voor de kwaliteit van het primair onderwijs zijn, samengevat, goede leraren èn goede schooldirecteuren onontbeerlijk. Om goed les te kunnen geven, moeten leraren kunnen werken in omstandigheden die dat ook mogelijk maken. De schooldirecteur daarin speelt een cruciale rol. De kennis en kunde van de schooldirecteuren moeten daarvoor permanent up to date blijven, afgestemd op actuele maatschappelijke en technologische ontwikkelingen en gevoed door wetenschappelijke inzichten. Het Schoolleidersregister PO waarborgt dat.
• Geregistreerde schooldirecteur zijn goed voorbereid op hun veeleisende takenpakket. Dat is cruciaal voor de kwaliteit van het onderwijs van de hele school.
  Het verloop onder leraren blijft beperkt, doordat beginnende leraren adequaat begeleid worden. Niet alleen door de schoolleiding, maar ook door ervaren collega’s. Goede schooldirecteuren zijn immers in staat hun team te ondersteunen en ook te motiveren. Zij zijn ook in staat passende hulp te organiseren voor leerlingen die door uiteenlopende oorzaken buiten de boot dreigen te vallen. Het voorkomen of oplossen van probleemsituaties draagt er ook aan bij dat de leraren voldoende aandacht kunnen  besteden aan alle leerlingen. Het helpt hen ook om de werkdruk binnen de perken te houden en de voldoening in het werk groot. De school loopt daardoor aanzienlijk minder risico om in een neerwaartse spiraal te komen. Scholen in omgevingen waar veel mensen in problematische omstandigheden wonen, doen het daardoor ook beter als de leiding voldoende gekwalificeerd is.
• Ouders kunnen ervan op aan dat een school een goede schooldirecteur heeft die voldoet aan de criteria van het Schoolleidersregister PO.
  Dat biedt hen zekerheid over de kwaliteit van het onderwijs dat hun kinderen ontvangen, zodat ze na de basisschool goed voorbereid aan een passende vervolgopleiding kunnen beginnen. 

Meer informatie over schooldirecteuren en het Schoolleidersregister PO vind je uiteraard op deze website en op andere websites:

• Het Onderwijsloket
• Rijksoverheid:  Schooldirecteur in het basisonderwijs 
• AVS

Literatuur:

• Rooijendijk, Cordula. Een jaar uit het leven van een basisschooldirecteur. Atlas Contact, 2020.
• Krüger, Meta L. & Andersen, Inge. De lerende schoolleider; effecten van professionalisering. Den Haag/Utrecht, 2017.
• Wessum, Loes van, Ros, Anje en Runhaar, Piety. Red.) De schoolleider in verandering. Theorie en praktijk. 2022.

Iedereen die geregistreerd is vind je in het openbaar register.