Enthousiasme bij schoolleiders
De 'waan van de dag' biedt schoolleiders weinig ruimte en tijd om stil te staan bij waarom ze doen zoals ze doen en hoe ze hun handelen kunnen verantwoorden.
Een krachtige professionaliseringsactiviteit
Schoolleiders in het primair onderwijs leren door te reflecteren op hun dagelijkse praktijk. Het dagelijkse werk van schoolleiders vraagt om direct handelen om allerlei praktische problemen op te lossen. Ter ondersteuning faciliteert het Schoolleidersregister PO het voeren van reflexieve gesprekken.
Schoolleiders in dialoog met elkaar
Schoolleiders onderzoeken, in nauwe samenwerking met onderzoekers, hun aannames en opvattingen over hun rol als schoolleider. Tijdens deze gesprekken verbinden zij de dagelijkse praktijk van schoolleiders met theorie. Ze verkennen met elkaar hoe ze hun handelen beter kunnen onderbouwen.
Werkwijze
Vier groepen van 3 à 4 schoolleiders hebben een aantal reflexieve gesprekken gevoerd. In een eerste bijeenkomst werden casussen van de schoolleiders verkend. De dialoog tussen schoolleiders, onderzoekers en adviseurs richtte zich op het verhelderen van iedere casus. Aan het einde van het gesprek formuleerden zij een gemeenschappelijk dilemma of probleem.
Voorbeelden daarvan zijn:
- het spanningsveld tussen sturing geven aan schoolverbetering en eigenaarschap van leraren;
- de (on-)mogelijkheid om als schoolleider de pedagogische ethiek van leerkrachten te managen;
- omgaan met de diverse geluiden over goed onderwijs van meerdere betrokkenen zoals leraren, ouders en bestuurders (meerstemmigheid).
Vervolgens zijn deze gemeenschappelijke dillema’s en problemen tijdens de volgende twee bijeenkomsten verdiept. Daarbij reflecteerden de betrokken schoolleiders en onderzoekers op vragen als:
- Hoe ga je daar als schoolleider mee om?
- Hoe sta je daar zelf als persoon in?
- Hoe kun je daaraan betekenis geven?
Er is een gemeenschappelijke taal ontwikkeld waarmee de betrokken schoolleiders meer inzicht krijgen in waarom ze doen zoals ze doen. Deze gemeenschappelijke taal heeft hen geholpen bij het verantwoorden van hun handelen (reflexief vermogen). Na deze gezamenlijke zoektocht is in een laatste bijeenkomst stil gestaan bij de opbrengsten:
- Tot welke inzichten heeft de professionele uitwisseling geleid?
- Wat hebben de bijeenkomsten opgeleverd voor jouw dagelijkse werk?
Enthousiasme bij schoolleiders
De schoolleiders zijn enthousiast over de reflexieve gesprekken als een sociaal en relationeel proces van professionele uitwisseling. Zij geven aan dat ze duidelijk hebben ervaren hoe belangrijk het is om op een hoger abstractieniveau diepgaand over hun werk met elkaar te reflecteren. Ook zijn ze door de bijeenkomsten hun rol anders gaan invullen: minder sturend, meer loslaten en ruimte en vertrouwen geven aan leerkrachten. Ze juichen een vervolg toe en hopen dat deze gesprekken bijdragen aan het zoeken naar een ‘verhaal’ over de beroepsidentiteit van de schoolleider.